Muzyka a mózg – związek potwierdzony badaniami

Dziś wiemy, że mózg uwielbia muzykę. To nie tylko popularne powiedzenie, ale fakt potwierdzony przez liczne badania naukowe. Okazuje się, że już samo myślenie o ulubionej muzyce prowadzi do uruchomienia w mózgu tzw. „ośrodka nagrody”. To ten sam obszar mózgu, który aktywuje się w odpowiedzi na przyjemne bodźce, takie jak jedzenie czekolady, odczuwanie bliskości drugiego człowieka czy zakochanie. Dlatego muzyka nie tylko sprawia nam przyjemność, ale realnie wpływa na funkcjonowanie naszego mózgu i całego organizmu.

Muzyka i neurochemia – wpływ dźwięków na hormony

Badania naukowe wykazują ścisły związek pomiędzy muzyką a neurochemią mózgu. Kiedy słuchamy ulubionych melodii, aktywność w naszej korze mózgowej znacząco wzrasta. Muzyka wpływa na poziom wielu hormonów i neuroprzekaźników, które regulują nasze samopoczucie, emocje, a nawet zdrowie fizyczne. Odpowiednio dobrany utwór muzyczny może obniżać poziom kortyzolu, znanego powszechnie jako hormon stresu. Kiedy jesteśmy zestresowani, jego poziom rośnie, co wpływa negatywnie na układ odpornościowy, pracę serca i naszą kondycję psychiczną. Słuchanie wybranej muzyki pomaga nam się zrelaksować i odzyskać wewnętrzną równowagę.

To jednak nie wszystko. Muzyka oddziałuje także na poziom testosteronu i estrogenu – hormonów płciowych, które nie tylko wpływają na nasze libido, ale także na nastrój i ogólne samopoczucie. W ten sposób odpowiednie melodie muzyczne mogą wzmacniać zarówno energię życiową, jak i poprawiać emocjonalną równowagę. Dodatkowo, podczas odbioru ulubionych utworów muzycznych zwiększa się wydzielanie dopaminy – neuroprzekaźnika związanego z odczuwaniem przyjemności i nagrody. To właśnie dopamina sprawia, że czujemy się szczęśliwi i zmotywowani do działania.

Słuchanie muzyki podnosi także poziom adrenaliny, która mobilizuje organizm do działania, oraz serotoniny, znanej jako „hormon szczęścia”, która stabilizuje nasz nastrój i przeciwdziała depresji. W organizmie zwiększa się również ilość enkefalin – naturalnych opioidów produkowanych przez mózg, które działają przeciwbólowo i uspokajająco. Dzięki temu muzyka może być skutecznym wsparciem w walce z bólem i stresem, a nawet pomocnym narzędziem w terapii depresji czy lęków.

Muzyka a mózg Einsteina – ciekawostka naukowa

Ciekawostką wartą przytoczenia jest fakt, że sekcja mózgu Alberta Einsteina – znanego fizyka i laureata Nagrody Nobla, który prywatnie był miłośnikiem muzyki i pasjonatem gry na skrzypcach – wykazała, że jego płaty ciemieniowe były nieprzeciętnie pofałdowane. Obszar ten odpowiada m.in. za zdolności przestrzenne i matematyczne, ale także za integrację informacji sensorycznych, w tym dźwięków muzycznych. Być może właśnie zamiłowanie do muzyki wzmocniło u Einsteina te rejony mózgu, co przyczyniło się do jego niezwykłych zdolności intelektualnych.

Rodzaj muzyki a aktywność mózgu

Rodzaj słuchanej muzyki również ma ogromne znaczenie dla naszego mózgu. Naukowcy podkreślają, że im bardziej złożona kompozycja muzyczna, tym większy wysiłek musi włożyć mózg w jej przetwarzanie, co prowadzi do intensywniejszej stymulacji neuronów. Złożone struktury muzyczne wymagają od naszego mózgu analizy wielu warstw dźwiękowych, harmonii, rytmów i zmian tonacji, co angażuje różne obszary kory mózgowej i poprawia jej plastyczność.

To doskonała wiadomość dla fanów takich gatunków jak jazz, muzyka klasyczna czy bardziej skomplikowane formy muzyki współczesnej. Reakcje mózgu na złożone kompozycje zauważono właśnie przy takich utworach. Wśród przykładów warto wymienić „Zapomnij” Leszka Możdżera – wirtuoza fortepianu i mistrza improwizacji jazzowej, czy „Glorię” Antoniego Vivaldiego – dzieło o niezwykle bogatej strukturze i emocjonalnej głębi. Słuchanie tego typu muzyki nie tylko dostarcza nam przyjemności, ale również działa jak gimnastyka dla mózgu, wspierając jego rozwój i zachowanie sprawności na długie lata.

Muzyka a pamięć, koncentracja i neuroterapia

Muzyka klasyczna czy jazz to także doskonałe narzędzia do poprawy koncentracji i pamięci. Wiele badań potwierdza, że odsłuchiwanie muzyki podczas nauki czy pracy może zwiększać zdolność skupienia i zapamiętywania informacji. Szczególnie korzystne okazują się utwory o umiarkowanym tempie i harmonijnej strukturze, które nie rozpraszają, ale wspierają procesy myślowe.

Warto również wspomnieć o roli muzyki w kontekście terapii osób cierpiących na choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera czy Parkinsona. W takich przypadkach odpowiednia muzyka może pobudzać pamięć i wywoływać pozytywne skojarzenia, pomagając osobom chorym odzyskać wspomnienia czy poprawić zdolność komunikacji. Nawet osoby, które straciły zdolność mówienia, często są w stanie zaśpiewać słowa znanej piosenki, co świadczy o tym, jak głęboko muzyka zakorzeniona jest w naszym mózgu.

Podsumowanie – muzyka jako trening dla mózgu

Podsumowując, muzyka to znacznie więcej niż tylko forma rozrywki. To potężne narzędzie stymulujące mózg, poprawiające samopoczucie i wspierające zdrowie psychiczne oraz fizyczne. Regularne słuchanie muzyki, zwłaszcza tej bardziej złożonej i różnorodnej, działa jak trening dla mózgu, zwiększając jego plastyczność, wspomagając pamięć, koncentrację i kreatywność. Niezależnie od wieku, muzyka może być nie tylko przyjemnością, ale i formą troski o zdrowie naszego mózgu na całe życie.

przeczytaj również: Zachowania prozdrowotne i styl życia

źródło: Pozytywny wpływ muzyki na organizm człowieka/Noc Biologów w Poznaniu | Nauka w Polsce